درد و دل |
||
به وبلاگ من خوش امدید نظر یادتون نره |
||
نويسندگان |
|
ebiram268 |
آثار تاريخي يك عاشق |
|
فروردين 1394 فروردين 1393 شهريور 1392 آبان 1391 شهريور 1391 مرداد 1391 تير 1391 خرداد 1391 ارديبهشت 1391 |
دوستان عاشق تنها |
|
|
دوستان عاشق |
|
|
تبلیغات یک عاشق |
تبلیغات یک عاشق |
موزیک و سایر امکانات |
|
|
|
|
||
|
زبان فارسی، زبان جهان دانش
فریدون جنیدی
جهانيان در اين هم گمانند که از دو سده پس از اسلام تا چندی پس از يورش مغولان، ايران کانون دانش جهانی بوده است و بسا از شاخه های دانش کنونی که در آن زمان درخشان به نيروی انديشه ی دانشمندان ايرانی به درخت دانش جهانی افزوده و بسا از چيستان های دانش که برای ايرانيان گشوده شد و چون اين سخن آشکار است نياز به شکافتن و بازنمودن ندارد، پس می بايد که به گفتاری ديگر بپردازيم . آن دانشمندان دفترهای خويش را برای آن که در امپراتوری بزرگ اسامی پراکنده شود، گاه به زبان تازی (که دستور و آئين نگارش و فرهنگ واژه های آن را خود پديد آورده بودند) می نوشتند و گاه انديشه ی خويش را به زبان فارسی می آراستند. نمونه های فراوان از نوشته های ايرانی در زمينه های گوناگون دانش جهانی بر جای مانده است که نشان از توانايی اين زبان برای بازکردن دشواريهای رشته های دانش دارد اما پرسش شما اين است که آيا زبان فارسی را توان آن هست که زبان دانش امروز جهان نيز شود!
1. گنجينه ی واژه های زبان پر بار باشد. 2. در زبان توانايی برآوردن يا ساختن واژه های نو از پيوند واژه ها باشد. 3. زبان ساده باشد. 4. آئين و دستور زبان يگانه باشد و جدا آئينی (استثناء) در آن ديده نشود. 5. ريشه های کهن زبان شناخته شده باشد و پيوند واژه های تازه به ريشه های کهن روا باشد. 6. پيوند زبان از ديگر زبان ها، که در زمينه ی دانش جهانی می کوشند گسسته نباشد. 7. گويندگان به آن زبان در درازنای زمان به ژرفا و گستردگی و باروری آن ياری رسانده باشند. 8. زبان توان نگارگری در همه ی زمينه های دانش جهانی را داشته باشد. 9. زبان خوش آهنگ و زيبا باشد. 10. سخنوران بزرگ به آن زبان نوشته و سروده باشند. 11. داوری داوران بزرگ را برای برتری داشته باشد. و اکنون گاه آن می رسد که زبان فارسی را با اين ميزان ها، بسنجيم!
1. گنجينه ی واژه ها: بزرگترين کار که در زمينه ی گرد آوری واژه های زبان فارسی در زمان ما رخ نموده است، کار روانشاد دهخدا و همکاران وی است و اگر چه اين کار به ياری گروهی ديگر از واژه شناسان ويراسته می شود تا به آراستگی رسد، هنوز فرسنگ ها راه برای رسيدن به يک واژه نامه ی بزرگ در برگيرنده همه ی واژه های فارسی در پيش داريم. با همهء اين سخنان، دهخدا خود گفته است که پيرامون دو هزار هزار (دو ميليون) برگه برای «لغتنامه» گردآوری شده است، که اگر يکهزار هزار آن را برای نام ها کنار نهيم، باز يک هزار هزار برگه برای واژه ها بر جای می ماند و اين انبوه واژه در هيچ يک از زبان های امروز جهان به چشم نمی خورد، و اين بسنده است که بدانيم که شمار واژه های زبان انگليسی تا يک سده پيش يکصد هزار بوده است و در اين يک سده با پذيرش از زبان های ديگر و پيدايی دانش های تازه و واژه های پيوسته به آن يکصد هزار واژه ی ديگر به گنجينه ی واژه های آن افزوده شده است و اگر اين شمار را با شمار واژه های فارسی در لغتنامه بسنجيم از اين سنجش دچار شگفتی می شويم. اما اين را نيز می بايد به اين سخن افزود که هم اکنون در سازمان لغت نامه، ياران و همکاران سرگرم ويرايش اند. چند فرهنگستان ديگر در همين زمان پيدا شده اند که کارشان پژوهش در واژه های فارسی است و يکی از آن ميان بنياد شهيد رواقی است که به کوشش دکتر محمد رواقی تا کنون هفتاد دفتر پيرامون فرهنگ و واژه ی ايرانی فراهم کرده اند. گردش روزگار دروازه های شهرهای بزرگ و کهن فارسی زبان قندهار، کابل، هرات، بلخ، بدخشان، زرافشان، خجند، سمرقند، بخارا و تاشکند را بازگشوده است و انبوه شگفتی آور از واژه های نغز و تازه ی آن مرز مهربانان که نرمک نرمک با واژه های اين سو می آميزد چنان گستردگی و نيرو به زبان فارسی می دهد که توان آن را چند برابر کند. انبوه واژه های گويش های ايرانی، از کردستان گرفته تا يغناب که هنوز به گنجينه ی زبان همگانی اندر نشده و با کوشش پيگير ساليان می بايد که چنين شود خود شگفت انگير است، و اگر همه اين کوشش ها انجام شود ديگر در همه ی جهان کسی را پروای سنجيدن زبان های ديگر با زبان فارسی دری، پيش نخواهد آمد.
2. توانایی زبان در ساختن واژه های نو: اين پيداست که بر درخت دانش هر زمان شکوفه های نو می رويد و باغبانان را می بايد که نامی بر آن نهند و زبان را می بايد که توان چنين نامگذاری همواره باشد. و اين نيز پيداست که همه ی زبان های آريايی (که ريشه در اوستا و سانسکريت دارند) از چنين ويژگی برخوردارند و به همين روی ديدار کردن واژه تازه در اين زبان ها دشوار نمی نمايد. اما اين ويژگی در زبان فارسی ويژه تر از همه زبان هاست و برای آن که روشن شود توان اين زبان جهانی در برآوردن واژه های تازه تر چه اندازه است، يک واژه را بر می گزينيم و پيوندهای گوناگون آن را با واژه های ديگر باز می بينيم و چون سرآغاز هر کار سر و آغاز آن است، از واژه «سر» می آغازيم: سربريده ، سرپا(نشستن، يا ايستادن)، سرپايی (کفش خانه)، سرپا گرفتن ( کودک)، سراپرده، سراب، سرآب (کنار جوی يا چشمه يا رودخانه)، سرباز (کسی سر خود را در راه کشورش مي بازد)، سرانداز (کسی که سر خود را در راه کسی، يا آرمانی بيدرنگ می افشاند)، سرسپردن (فدايی کسی شدن)، سر سپار، سرشاخ (آمادهء نبرد)، سرافشان (کسی که سر خود را در راه کسی، يا آرمانی بيدرنگ می افشاند)، سر براه (فرمانبر)، سر راه (کودکی که توان نگاهداشتنش را ندارند و بر سر راه می نهند تا کسی اورا به فرزندی بپذيرد)، سر راهی (خوراکی يا چيزی که به مسافر می دهند تا با خود ببرد)، سرآغاز، سرانجام، سرمنزل، سردرختی (ميوه)، سرچاه، سرکوب (دشمنان را با سپاهی شکست دادن و از ميان بردن)، سرکوفت ( کار بد کسی را به او گوشزد کردن)، سر ستيزه ( کسی که نبرد را می آغازد)، سر پناه، سراسر، سرستون، سر بر کف ( جانسپار، آمادهء مرگ)، سر بدار ( سر+ به + دار، کسی که پيش از انجام کاری آمادهء مرگ است)، سر آشفته، سراسيمه، سرگيجه، سرگشته، (کسی که ديگری او را در کارش سرگشته کرده)، سرگردان (کسی که خودش در کار خويش سرگردان است)، سربينه ( جايگاه خنک در گرمابه – جايگاه رختکن)، سرسنگين، سرسبک (سبکسر) ، سربند ( دستمال يا شال که بر سر می بندند)، سر بندی ( مشغول کردن)، سر هم بندی، سر شور( صابون سر، يا گِل سر)، سر پر شور، سرِ خرمن(کنار خرمن)، سرخرمن (هنگام خرمن کردن، تير ماه)، سر پنجه (نيرومند)، سردست، سرِ دست (گرفتن در کشتی)، سر دواندن، سرخاراندن (درکاری انديشيدن، يا درنگ کردن)، سر بر زانو(ی غم گرفتن)، سراسر (همگی کسان يا چيزهايی که در يک جا هستند)، سراپای (همگی چيزها از سر تا به پای)، سر بسر (دو چيز را که هم ارزش باشند با يکديگر عوض کردن)، سر به سر گذاشتن، سرگرم، سر سودا، سرِ هم، سر کج، سر جوش، سرچين (ميوه يا سبزی)، سر سخن، سردار، سرپوشيده (پنهان)، سرشمار، سرشبان (چوپان بزرگ چند گله)، سر شب، سر پرستار، سر سری، سردستی ( خوراک زود آمده شده)، سر سيری، سر خر، سر خاک ( گورستان)، سر پُر (گونه ای تفنگ که آ را از سر لوله پر می کردند)، سر گز( کچل، کل، بی مو)، سر دادور (داور بزرگ)، سر تراش ( سلمانی) سردادن (رها ردن)، سر انگشت، سر و سامان، سر نهادن ( راهی را در پيش گرفتن)، سر بر نهاندن ( بدنبال کسی رفتن)، سر گذاشتن، سر بی کلاه (نادار و درويش)، سر تاجدار ( پادشاه)، سر تاجوار (سر شايستهء تاج، پادشاه )، سر فروش (کله پاچه فروش)، سر سازش، سرِ جنگ، سر درد، سرنشين... و چون فهرست واژه های پيوسته با سر، پيوسته شد، روشن می شود که زبان های ديگر در برابر آن سرفکنده و سرگشته اند. زيرا که در هيچ يک از فرهنگ های زبان های جهان تا يک دهم چنين پديده ای نيز پديدار نيست.
3. ساده بودن زبان: اين نيز پيداست که دانشمندان در زبان دانشی خويش برای کوتاه کردن واژه های بزرگ ، گزيده ای از آن می گويند يا نشانه ای برای آن بر می گزينند، چونان: Sin برای سينوس، P برای فشار، يا E برای نيرو و ... با اين همه باز می شايد که زبانی که برای نمودن دانش به کار گرفته می شود، خود نيز ساده تر بوده است تا با همراهی با اين نشانه های ساده، زمان و توان و دفتر و ديوان کمتر برای باز گفتن بخش های گوناگون دانش بخواهد. ويژه آن که اين زمان را ، زمان رايانه (کامپيوتر) می خوانند و از خورشيد نمايان تر اين که سخن است که هر چه زبان ساده تر باشد، کار را آسانتر می سازد. از همين واژه Computer بياغازيم که در فرهنگستان ايران، بجای آن، رايانه را برگزيدند. اين واژه ريشه در «راينيتن» پهلوی دارد که «انديشيدن درباره ی چيزی يا کاری و کم و بسيار و چه و چون آن را سنجيدن برای به انجام رسانيدن آن» باشد! خود بنگريد که اين انبوه انديشه و کردار را چگونه در راينيتن گنجانده اند و آن را ساده کرده اند. اما کامپيوتر از نُه واکه و چهار آوا (سيلاب) برآمده است، باز آن که رايانه ايرانی از شش واکه و سه آوا پديدار گشته است و خود در سادگی خويش سخن می گويد. گذشته از آن که اگر من بجای گزينندگان اين واژه بودم رايان (همچون گريان، روان) را برای آن برمی گزيدم که نشانه ی کنش و کردار آن است و آن را با هــ پايانی کوچک نمی کردم و آن گاه بود که رايان دارای پنج واکه و دو آوا می شد و ساده تر از نمونهء کنونی نيز می بود و در آينده نيز شايد که چنين شود. اکنون می بايد که به روی ديگر اين واژه بنگريم: کامپيوتر به شمار و شمار گری آن چشم دارد و رايان چنان که بر شمرديم به چند و چون و اند آن و سنجش آن و برگزيدن آن!
پرويز ناتل خانلری در «زبان شناسی و زبان فارسی» سنجيده است که واژه های زبان فارسی بيشتر يک آوايی يا دو آوايی اند و اين نشان سايش و ساده تر شدن زبان فارسی است. واژه هاي يک آوايی فارسي چونان: آب، در، دار، پشت، رو. واژه های دو آوايی آن چونان : آبی، دربار، دارکوب، پشتی، رويداد ... کمر، پرهيز، پرداخت... کارگر ايرانی در برابر فوندانسيون فرانسوی، «پی» را به کار می برد. بانوی خانه ی ايرانی در برابر برد انگليسی، «نان» می گويد. کشاورز ايرانی بجای واتر انگليسی، «آب» بر زبان می راند و راننده ی ايرانی بجای Comfortable واژه ی «آسان» يا آسوده را پيش می کشد. زبان های ايرانی در بستر دراز آهنگ رود آواز خوان زبان خود، هزاره ها را پيموده اند و در اين راه دراز، از هر سنگی رنگی پذيرفته اند و از هر پيچی، آهنگی ... و «سوده» و «ساده» به زمان شکوفايی سخن فارسی رسيده اند و بر لب و کام زبان شيرين دهنان ايرانی غلتيده اند و از نوک خانه بزرگانی چون فردوسی، رودکی، سنايی و سعدی گذشته اند ...
4. آيين يگانه در زبان: اگر کشوري در جهان باشد که برای فرمانروايی بر آن، هر روز آئينی و دادی تازه بنهند، يا هر گاه که خواهند برای يک کار آئينی جدا از آئين های روان برگزينند، می بايد دانست که آن کشور تازه خاسته است و فرمانروايان آن برای سنجيدن خويش و مردمان خود نياز به زمان دارند. اکنون همين سخن برای زبان به کار می آيد و داوری ديگر هم برای آن نمی بايد. زبان در جهان است که آئين يگانه برای همه زمان ها و واژه ها و گروه بندي ها و چوني ها و چندي های خويش دارد و يک واژه يا يک سخن در آن نمی توان يافت که آئينی جدا بخواهد، يا از آئين و دستور همگانی زبان سر بر تابد، باز آن که زبان های انگليسی و فرانسه و روسی و آلمانی که به گمان گويندگان آن زبان دانش بشمار می روند، سرشار از جدا آئينی اند و برای خواننده نيازی به برشمردن آنها نمی بينيم.
5. پيوند زبان يا ريشه های کهن: در بسی از زبان ها بدان روی که در گرداب زمان ناهماهنگ چرخيده اند، ريشه واژه های امروزين شان پيدا نيست و بسيار واژه های بی ريشه در آن ها روان است، چنان که واژه در زبان بکار می رود اما روشن نيست که از کجا آمده و چسان روان است! برای نمونه واژه «براوو» در زبان های اروپايی به نام يکی از آواها بکار می رود و روشن نيست که چيست؟ همين واژه در روستاهای نيشابور به گونه «بوراباد» برّاباد، يا برنده باد برای برانگيختن پهلوانان يا بازيگران کاربرد دارد و هر دو بخش آن نيز روشن است. پيشوند واژه های تودی today و tonight انگليسی به نشانه ی اين، يا نزديک، بکار می رود و آن گاه همين پيشوند، برای فردا tomorrow نيز بر زبان می رود، که دور است! اکنون اگر اين پيشوند در هر سه واژه يکی است، چرا کاربرد آن دگرگون است و اگر اين از آن جدا است، ريشه اش کدامين است؟ واژه touyours در فرانسه نيز دو بخش دارد که بخش نخستين آن، tout «همه» می باشد و بخش دويم آن ژور= روز و بر روی هم هرروز يا همه ی روزها. اين واژه بجای همواره يا هميشه فارسی کاربرد دارد و اگر شب هم باشد همان واژه روز را برايش بکار می برند. در زبان انگليسی هم اگر بخواهند بگويند « هميشه» می گويند همه ی راه always. اما خود واژه ی «ژور» در فرانسه چيست ؟ اين واژه جابجا شده واژه روز کردی است و اگر ژور در آن زبان تنها به گونه ی نام به کار مي رود. در زبان کردی ريشه ژرفتر دارد: کهن تر از روز کردی، واژه ی روچ کردی است و اگر ژور در آن زبان تنها به گونه ی نام به کار می رود، در زبان کردی ريشه ی ژرفتر دارد: کهنتر از روز کردی، واژه ی روچ بلوچی است که در پهلوی نيز برای روز به کار می رود و کهن تر از آن رئوچ فارسی باستان و کهن تر از رئوچنگه اوستائی! اين که اگر واژه ی رئوچنگه اوستايی را نيک بنگريم، می بينيم که همان روشن فارسی است... و به آن گاه از زمان که جهان روشن، يا رئوچنگه باشد روژ يا روز يا روچ مي گوييم! انيشتين دانشمند بزرگ روزگار ما، هنگامی که دريافت ذره های بس ريز در فروغ خورشيد يا فروغ هر چيز ديگر روان است و خواست بر آن نام بنهد، از زبان يونانی ياری گرفت و واژه ی فوتون را بر آن نهاد تا به آن ذره های هميشگی نامی کهن داده باشد، اما اين نام در زبان های امروز اروپا باز شناخته نمی شد؛ مگر پس از انيشتين، باز آن که در زبان های ايرانی با چنين ويژگي ها، هر نام تازه که از ريشه های کهن بسازند، بيدرنگ باز شناخته می شود، چنان که منوچهری در آن چامه ی شبنامه ی خود، چگونگی يک خيزاب را در سخنی کوتاه «دراز آهنگ و پيچان و زمين کن» خوانده است و تا آن جا که من می دانم واژه ی «دراز آهنگ» پيش از منوچهری به کار نرفته است و او خود، اين واژه را از ژرفای انديشه برآورده. اما همين که يک ايرانی آنرا می شنود بيدرنگ می داند که منوچهری چه را می خواسته است گفتن يا واژه ی «زمين کن» در همين سروده. پس واژه ی تازه در زبانهای ايرانی، به آسانی شناخته می شود و ريشه ی خويش را نيز به روشنی می نماياند!
6. زبان از ديگر زبان ها که در پهنه ی دانش مي کوشند، جدا نباشد: اين بر همگان پيداست که دانش ايرانی در گرما گرم آن جنگ ها که برای چليپا روی می داد و پس از آن، به اروپا ره يافت. اروپاييان بسی از واژه های اين دانش را که يا به زبان فارسی يا به زبان تازی بوده، پذيرفتند يا اندکی دگرگونی دادند. چنان که ابن سينا را «اوي سينا» خواندند و خوارزمی را «الخوارزمي» ناميدند و کار بزرگ وی را نيز با کمی دگرگونی «لگاريتم» خواندند. اما امروز بر هيچ کس پوشيده نيست که اروپاييان پيشتاز دانشی اند که با فن يا (تکنيک) همراه و همراز است و به سختی نيز می تازند و واژه های فراوان نيز در اين زمينه می سازند. اين نيز روشن است که کشوری چون چين که از زمان باستان نيز چون ايران گاهواره ی دانش بوده است، واژه هايی برای خويش در اين زمينه دارد. اما واژه های چينی دشوار ، راه به کاروان واژه های دانشی اروپا می يابند و بدين روی آنان نيز برای گزينش واژه های اروپايی گاهگاه ناچارند. زبان فارسی، مثل همه ی زبان های ايرانی، چون پيوند خويش را با ديگر زبان های آريايی نگسسته است چنين توانايی را دارد که واژه بسازد و سخنگويان اروپايی نيز آن را از زبان و انديشه ی خويش دور نبينند. چنان که نمونه ای چند از آن در بخش پيشين آمد.
7. کوشش گويندگان در دراز نای زمان برای ژرفا و گسترش بخشيدن به زبان بهم پيوسته باشد. برای اين بخش گفتار در کار نيست، زيرا که همگان دانند که در جهان برای هيچ زبانی چنان کوششی که برای زبان فارسی و ژرفا بخشيدن بدان و گستردن آن انجام گرفته، نگرفته و انبوه دفترها و ديوان ها و نامه های دانش و بينش و شناخت و چامه و ترانه و زبانزد و متل و چيستان که در زبان فارسی پديدار گشته است، خود چونان آفتــاب جهان تاب روشنی می بخشد. چنان که با استواری می توان گفت که در همه اروپا و به همه ی اروپا و به همه ی زبان های آن، چندان چامه و سرود، نسروده اند که تنها در زمان سامانيان و دوران رودکی سمرقندی. اين کوشش همگانی دراز آهنگ، روشن است که به يک چنين زبان ژرفا و گسترگی و توان و نيرو می بخشد، بيش از همه ی زبان های جهان!
8. توان زبان برای کوشش در همه ی زمينه ها: اروپاييان، امروز چنين پراکنده اند که زبان آلمانی؛ زبان فلسفه و زبان فرانسوی، زبان مهر و سرود و زبان انگليسی؛ زبان بازار و دانش است، اما پيره زنان روستاهای ايران بزرگ همه از بر دارند که ... «آن چه خوبان همه دارند، تو تنها داری.» برای آن که خوانندگان بيدار دل را گمان نيفتد، که اين سخنان از روی يکسو نگری و خودخواهی گفته می شود، رهنمونشان می شوم به دو ديوان چامه: يکی ديوان اطعمه، سروده ی مولانا بسحق شيرازی ديگری ديوان البسه، سروده ی مولانا محمود نظام قاری يزدی تا روشن شود که ايرانيان در شناخت يزدان و چگونگی آفرينش ايزدی و بهر مردمان از آن و انديشه در چه و چون و چند (فيزيک و فلسفه و رياضی) به کدام پايگاه بلند رسيده اند که می توانند با سرودن يک دفتر چامه و سرود پرآهنگ، در زير نگاره های زيره، شوربا، دارچين، روغن، بادام، برنج، آش و کباب در ديوان اطعمه. و نيز در زير پوشش آستين، درز، چاک، تريز، دامن، نخ و سوزن در ديوان البسه، نازک ترين انديشه های مردمی را درباره ی زندگی و زمان و جان و جهان و زنده ی هميشه نگاهبان چگونه گفته اند و در زير سخنان آشکار، آن پيدای همواره بيدار را چگونه پنهان کرده اند. سخن را بسنده می دانم اما می بايد بدين استوار بود آن مردمان که نخستين پديده های مثلثات و لگاريتم و گرانی ويژه و پيدايی زمين و گرمای ميانی را به جهانيان پيشکش کرده اند، برای دانششان واژه نيز در دسترس داشته اند و اکنون نيز می توانند چنين کنند.
9. زبان خوش آهنگ و زيبا باشد: در زبان فارسی واکه های درشت، فروافتاده و آواهای خشن پديدار نيست و و ساختار واژه ها که يک آوايی و يا دو آوايی اند، به همديگر توان آميزش می بخشند، چنان که واژه ها همچون سرشک های تابان در جويی آوازه خوان بر روی هم می غلتند و آواهای خوش پديدار می کنند و چنين است که خوش آهنگترين سروده های جهان را ايرانيان گفته اند و داوری اروپاييان درباره ی اين چامه های زبان، همواره با شگفتی و آفرين همراه بوده است و اگر آنان چامه ی فردوسی، يا رودکی يا خيام را می ستايند، ستايش از زبانی نيز می کنند که اين چامه ها بدان سروده شده است! دور می دانم که در همه ی جهان گفتاری بدين فشردگي، با چنين گستردگي انديشه و استواری در سخن بر جای مانده باشد: «جان در حمايت يک دم است و جهان وجودی بين دو عدم.» (سعدي) سخنوران بزرگ، سخن را بر زيباترين تخت می نشانند!
10. سخنوران بزرگ به آن زبان نوشته و سروده باشند: و هم اينجا است که از گفتار پيشين به گفتاری تازه اندر می شويم که ديباچه ی اين بخش است و در اين هيچ گمان نيست که در همه ی جهان به اندازه ی ايران سخنور و سخندان نداشته ايم و انبوه نويسندگان و سرايندگان ايرانی چنان در سراسر جهان آشکارند که نيازی به يادآوری نامشان ديده نمی شود.
11. داوری داوران بزرگ برای برتری زبان فارسی: در ميان نويسندگان و چامه سرايان جهان، خيام نيشابوری جايگاهی ويژه دارد و در همه جهان سروده های وی پراکنده است و نامش در همه جا زنده و ترجمه ی سروده هايش در جهان پس از شمار چاپ شده ی انجيل برآورد شده است. خيام خود در ستايش اين زبان می فرمايد:
روزی است، خوش و هوا نه گرم است و نه سرد ابر از رخ گلزار همی شويد گرد بـلـبـــــــــل به زبـــــان پهـــــــلـوی، بـا گــــل زرد فرياد همی زند که می بايد خورد
حافظ نيز به دنبال اين گفتار می افزايد:
بلبل به شاخ سرو، به گلبانگ پهلوی می خواند دوش، درس مقامات معنوی
و زبان پهلوی اگرچه نام ويژه برای زبان هنگام اشکانيان و ساسانيان شمرده شده، اما نام همگانی زبان های ايرانی است. از کردی و بلوچی گرفته تا سغدی و يغنابی. در ميان دانشمندان پس از اسلام برترين دانشمند را ابوريحان بيرونی می شناسيم و هم او بود که همراه لشکر محمود به هندوستان رفت و پهنه ی دانش آن سرزمين را با تيغ خامه ی خود بگرفت و دفتر شگفتی آوردهِ «ماللهند» را پديد آورد و نخستين سانسکريت شناس جهان، پس از اسلام بشمار می رود. وی بسياری از دفترهای دانشی خويش را به زبان تازی نيز نوشته است و تازی نويسی او نيز سرآمد نوشته های ديگران است و بنابراين از او کسی بزرگتر در همه جهان سراغ نداريم که سه زبان سانسکريت و تازی و فارسی را به جهان ارائه کرده باشد. 
 نظرات شما عزیزان:
|
||
|
[+]
نوشته شده توسط ebiram268 در 11:18 | ||
